Россиядә идарә органнары

1552

елда Казан алынгач Рус хөкүмәте идарә аппаратын үзгәртергә керешә. Казан ханлыгы бер дәрәҗәдәге ике воеводалыкка – Казан һәм Свияжск воеводалыкларына бүленә. Аларның башлыклары һәм приставлар булып Мәскәүнең дворяннары билгеләнә. Волостьларга зур мөлкәткә ия булган кешеләр билгеләнәләр.

1773–1775 еллардагы Пугачев хәрәкәтләреннән соң, җирле идарәгә реформа үткәрелә. Дәүләт губерналарга (һәркайсында 300–400 мең кеше) һәм өязләргә (20–30 мең кеше) бүленә, волостьлар була. 1775 елда 13 өяз оеша. Безнең авыл Чуел (Цивильск) өязенә Әрә волостена керә.

Полный список населенных пунктов Аринской (Әрә – И.Т.) волости Свияжского уезда.

В 1710 году. Волость Аринская, а в ней ясашных татар и чюваш деревни и починки; починок Атуганова при речке Карле; починок Чураков в степи: деревня Илбахтина, деревня Ишина; деревня Белая Волошка Камышелага, деревня Сабанчеева; деревня Новая Байбатырева при речке Малой Буле; деревня Старые Курбаши при речке Киксар; деревня Бикмурзина, что поселилась на диком поле на оброчной земле; деревня Белая Волошка; Киксар при речке Киксарке; деревня Бадбарина; деревня Айдарово; деревня Кугушева при речке Аре; деревня Тогаева при речке Шевыре; деревня Вясюкова при речке Кашнаре; деревня Аменева при речке Буле; деревня Ураспугина при речке Урлема; деревня Бикирчеева при речке Ашире; деревня Кугеева; деревня Сунчалеева при речке Яванче; деревня Ковали при речке Ковале; деревня Ямметово, Акзегитово тоже; деревня Муратова при речке Турме; деревня Новая Исакова при речке Шурмасе; деревня Тансарыва, Урмарово тоже; деревня Юмашево при речке Масле; деревня Бахтиева; деревня Янгильдина при речке Аре; деревня Бува Селненечко тоже при речке Масле; деревня Янишева при речке Улундаре, деревня Большая Якушева при речке Улундаре, деревня Кумалли Юмашево тоже; деревня Чурина при речке Амлено; деревня Аничково; деревня Белая Волошка Атикова.

(Лета и лица Урмарской Землицы. Я.Н.Зайцев. Чебоксары, 1994 г. стр. 13.)

Акъегет авылы Чуел өязендә чакта Әрә волостеннан соң 1819 елдан алып 1896 елга кадәр волость үзәге булып тора (Кәвәл авылыннан туган якны өйрәнүче П.Е.Пряников хатыннан алынды.)

В 1834 году была Акзегитово Лоцшманская волость, куда входили следующие деревни: Токаевой, второй Урмаево, Юмашевой, Чаки-Байбахтино, Ново-Батеевой, Шептаховой, Пинер, Чубаевой, Кугушевой, Багирчей, Еметево-Акзегитово, Первой Урмаевой, Тугаевой (Ц.Г.А. ЧАССР. ф. 145, опись 1, дело 943, 1834 г.)

1896 елдан 1921 елга кадәр Акъегет авылы Кәвәл волостена керә.

30

октября 1917 года временный военно-революционный комитет объявил о передачи власти в Чебоксарах и уезде в руки Советов. В январе 1918 года состоялся первый Цивильский уездной съезд Советов крестьянских депутатов, который избрал уездной съезд.

В связи с развертыванием гражданской войны особо встал вопрос о продовольствии. Организовался волостной комитет деревенской бедноты. Отпущенный волостному комитету деревенской бедноты для населения товар не удовлетворял его потребностей. В то же время изъятие продовольствия для нужд фронта продолжалось. Согласно постановлению Цивильского уездного военно-революционного комитета и предписанию Цивильского Совета, гражданами только Ковалинского волости были доставлены на ссыпной пункт в Урмары 15 566 пудов ржи, 70 пудов сена, 755 пудов картофеля, 15 коров и 9648 пудов овса. К 17 октября было сдано в Цивильское уездное казначейство 65 578 рублей 98 копеек. Недоборов не числилось. (Данные на ноябрь 1918 года.)

(Лета и лица Урмарской землицы. Я.Н.Зайцев. 115 стр.) 

1917

год. Новоковалинская волость.

1. Айдарова
2. Акзегитово
3. Бакарчи
4. Ближнее Юмашево (Буинск)
5. Дальнее Юмашево
6. Ковали
7. Кугушево
8. Новое Муратово
9. Сред. Юмашево
10. Старое Муратово
11. Старые Козыльяры
12. Старые Шигали
13. Сунчалеево
14. Тегешево
15. Тугаево

1921 елдан 1924 елга кадәр Зөя кантонына күчәләр, Әрә волостена Акъегет, Айдар, Күгеш, Тугай, Бакырчы һәм Сүнчәләй, Әрә авыллары керәләр. 1924 елда Әрә волосте бетерелеп, югарыда күрсәтелгән авыллар Норлат волостена күчәләр.

Бу елларда һәр зур авылда авыл советлары оеша.

1927 елның 14 февралендә Норлат районы оештырыла. 1927 елның 1 августына кадәр Норлат-Ачасыр районы дип атап йөртелә, аннан Норлат районы дип кенә аталып йөртелә башлый. Районнар оештырылгач, кантоннар бетерелә.

1963 елның 1 февралендә Норлат районы бетерелә. Норлат районы территориясендә булган авыллар Зеленодол районы составына кертеләләр.

Искәрмә: 1950 елларның башында Бакырчы, Сүнчәләй авыл советлары бетерелеп, ул авыллар Акъегет авыл советы составына кертелделәр.